ارزش بازار سهام طی چند هفته اخیر با توجه به ریسک‌های متعدد ناشی از شرایط خاص منطقه، روبه کاهش بوده است. از طرفی دیگر محدودیت دامنه نوسان به مثبت و منفی یک درصد، تأثیر زیادی بر نوسان بازار و در کنار آن تغییرات قیمت اختیار معاملات گذاشته است. تا زمان برطرف شدن ریسک‌های فعلی و بازگشت دامنه نوسان به حالت عادی، نمی‌توان انتظار زیادی از بازار سهام داشت. اما در عین حال وجود ابزارهایی در بازار سرمایه می‌تواند کمک کند تا در شرایط ابهام نیز ریسک سبد سرمایه‌گذاری بهینه و در برخی موارد نیز با طراحی استراتژی‌های مناسب کسب سود کرد؛ یکی از این فرصت‌ها، بازار اختیار معاملات و امکان اجرای انواع استراتژی‌ها در این بازار است.
محدودیت دامنه نوسان در کنار تأثیر وگا (Vega) در بازار اختیار معاملات، نشان می‌دهد که دلتای اختیار معاملات کاهش یافته است؛ بنابراین با توجه به وجود ارزش زمانی و سایر پارامترهای مؤثر دیگر می‌توان به چند مورد از استراتژی‌های مبتنی بر اختیار معاملات، اشاره داشت که با پذیرش ریسک معقول در استراتژی مدنظر، بتوان به سودآوری سبد سرمایه‌گذاری کمک کرد. از این رو سرمایه‌گذاران می‌توانند با شناسایی این فرصت‌ها در بازار کم نوسان اخیر، ریسک سبد و در کنار آن بازدهی خود را بهینه کنند.
مبتدی‌ترین استراتژی در بازار نزولی، خرید اختیار فروش و در پله‌ای حرفه‌ای‌تر و پذیرش ریسک بالاتر، فروش اختیار خرید است. اما باید در نظر داشت که یکی از بزرگترین تفاوت‌های این دو استراتژی تأثیر ارزش زمانی است؛ به‌طوری‌که در خرید اختیار فروش، ارزش زمانی به ضرر خریدار و در فروش اختیار خرید ارزش زمانی به سود فروشنده است. همچنین در انتخاب اختیار خرید برای فروش و یا اختیار فروش جهت خرید، در نظر داشتن مقدار دلتا (Delta) نیز بسیار مهم است؛ بنابراین در صورت حرکت بازار در خلاف جهت تحلیل، یکی از مهمترین پارامترها به منظور کنترل ریسک، مقدار دلتا در آن اختیار معامله خواهد بود. به‌عنوان مثال می‌توان به خرید اختیار معامله طهرم ۸۰۰۵ با قیمت اعمال ۲۰.۰۰۰ ریال و سررسید آبان ماه با پرمیوم (Premium) 3000 ریال اشاره کرد.
این نمودار نشان می‌دهد که قیمت سربه‌سر در این استراتژی، ۱۷۰۰۰ ریال بوده و در صورت بالا رفتن قیمت اهرم از قیمت سربه‌سر این استراتژی وارد زیان خواهد شد؛ اما در صورتی که اهرم ریزش قیمتی داشته باشد این استراتژی تا زمان سررسید سودآور خواهد بود.
در میان استراتژی‌های متعدد قابل به‌کارگیری، می‌توان به اسپردهای نزولی نیز اشاره کرد. مبتدی‌ترین اسپردهای نزولی در درجه اول، استراتژی نامتقارن اختیار فروش بدبینانه (Bear put spread) و کمی حرفه‌ای‌تر نامتقارن اختیار خرید بدبینانه (Bear call spread) است. این استراتژی‌ها در دسته اسپرد عمودی دسته‌بندی می‌شوند، به این معنا که هر دو اختیار معامله در یک تاریخ اعمال قرار دارند و همچنین قابل ذکر است که تعداد خرید و فروش اختیار معاملات در این دو استراتژی برابر است؛ اما در درجه دیگر می‌توان این استراتژی‌ها را به صورت نسبتی نیز استفاده کرد که باید اشاره داشت ریسک و بازدهی این استراتژی‌ها در صورت پیاده‌سازی به صورت نسبتی، ریسک و بازدهی مختص به خود را دارند و باید به صورت پیوسته استراتژی را مورد بررسی قرار داد. به‌عنوان مثال می‌توان به خرید طهرم ۸۰۰۴ اعمال ۱۸.۰۰۰ با پرمیوم ۱۵۸۰ ریال و فروش طهرم ۸۰۰۳ اعمال ۱۶.۰۰۰ با پرمیوم ۳۳۰ ریال به صورت نسبتی (فروش طهرم ۸۰۰۳ دو برابر خرید طهرم ۸۰۰۴) اشاره کرد. در این استراتژی بیشترین سود در زمانی رخ می‌دهد که قیمت اهرم در روز سررسید ۱۶.۰۰۰ ریال باشد.
نقاط سربه‌سری در این استراتژی دو قیمت ۱۷۰۸۲ و ۱۴۹۱۸ ریال است به طوری که استراتژیست در این دو نقطه باید استراتژی را بهینه کند؛ همچنین بیشترین سود در قیمت ۱۶۰۰۰ ریال رخ خواهد داد.
استراتژی‌های یاد شده در بازار نزولی می‌تواند در بهینه‌سازی ریسک و بازدهی سبد سرمایه‌گذاری در شرایط نزولی بازار کمک کننده باشد؛ اما برخی دیگر از استراتژی‌ها با توجه به محدود بودن دامنه نوسان می‌تواند مورد استفاده قرار گیرند. یکی از این استراتژی‌ها فروش گات (Short Gut) است به صورتی که در این استراتژی در بهینه‌ترین حالت ممکن، جمع دلتای استراتژی به صفر می‌رسد. مثال: فروش ضستا ۸۰۲۵ اعمال ۱۰۰۰ سررسید آبان‌ماه با پرمیوم ۱۲۲ ریال و فروش طستا ۸۰۲۷ اعمال ۱۲۰۰ سررسید آبان‌ماه با پرمیوم ۱۰۳ ریال
این استراتژی تا زمانی که دامنه نوسان محدود باشد می‌تواند یکی از استراتژی‌های پیشنهادی باشد و بنابراین استراتژیست باید نقاط سربه‌سری و بهینه‌سازی استراتژی را در شرایط بازار پایش و بررسی کند.
در شرایط فعلی بازار که با نوسانات پایین همراه است، سرمایه‌گذاران باید با دقت به مدیریت ریسک بپردازند. استفاده از استراتژی‌های اختیار معامله، برای محافظت در برابر کاهش قیمت‌ها برای بهره‌گیری از تأثیرات ارزش زمانی، می‌تواند راهکاری مؤثر باشد. سرمایه‌گذاران باید با بررسی دقیق وضعیت بازار، از اختیار معاملات به‌عنوان ابزارهای کنترل ریسک استفاده کنند و استراتژی‌های خود را بر اساس تحلیل‌های دقیق و به‌روز تطبیق دهند تا در شرایط نوسانی، از ریسک‌های احتمالی جلوگیری و فرصت‌های موجود را شناسایی کنند.
تهیه شده در واحد سرمایه گذاری و سهام شرکت گروه مالی شهر
