• ایران همواره به دنبال انعقاد توافقنامه­‌ها و سرمایه­گ‌زاری­های جدید نفتی است لذا تلاش می­‌کند تولید نفت خود را به سقف ۵ ملیون بشکه در روز برگرداند.
• با وجود تحریم­‌های ایالات متحده، چین به خرید نفت از ایران ادامه می­‌دهد، و بازارهای دیگر همچون ونزوئلا نیز برای تامین نفت خام خود به شدت به ایران وابسته هستند.
• گفتگوها درباره توافقنامه هسته‌­ای در این هفته در وین از سر گرفته شد، ولی تحلیلگران مطمئن نیستند که توافقی حاصل بشود.

توافقنامه هیدروکربنی اخیر ایران با آذربایجان جدیدترین مرحله از رشته اقداماتی است که عزم و اراده این کشور را برای غلبه بر تحریم­‌های ایالات متحده اثبات می­‌نماید. برنامه­‌های این کشور برای افزایش تولید نفت به ۵ ملیون بشکه در روز و بهبود روابط تجاری با چین بیانگر این نکته است که ایران دیگر چندان روی پشتیبانی بایدن حساب نخواهد کرد. انتظار می­‌رود ایران و آذربایجان انعقاد تعدادی از قراردادهای انرژی خود را نهایی کنند تا بتوانند شاهد توسعه مشترک میدان نفتی جدید برون­ساحلی در ایران باشند که به روند همکاری در بخش انرژی بین دو کشور می‌­افزاید. در سال ۲۰۱۸، دو کشور کنوانسیونی را امضاء کردند که بیانگر این موضوع بود که منابع دریای خزر به طور مشترک بین کشورهای همسایه و مجاور آن از جمله قزاقستان، روسیه و ترکمنستان تقسیم خواهند شد. با وجود مباحثات قبلی که در سال ۲۰۱۸ انجام شد، گفتگوها پیرامون توسعه مشترک بین دو کشور غیرعادی به نظر نمی­رسد اما در عمل به ثمر نرسیده است. جزئیات اندکی درباره اکثر گفتگوهای اخیر منتشر شده است، که به این معناست که هیچ یک از آنها هنوز به طور کامل رسمی نشده است.

آذربایجان امیدوار است تولید گاز آن کشور تا سال ۲۰۲۵ به ۵/۴۷ میلیارد متر مکعب برسد، این در حالی است که تقاضای جهانی برای گاز پیوسته در حال افزایش است، که این خود امنیت انرژی و توان صادرات آن را برای این کشور تضمین می­کند.

پیشتر با گشایش خط لوله گاز با عنوان خط لوله آدریاتیک (TAP) در دسامبر ۲۰۲۰، آذربایجان ارتباط خود را با اروپا بهبود بخشیده است، و آن را از طریق یونان و بلغارستان به اروپا متصل کرده است. در حال حاضر، این کشور درباره افزایش صادرات گاز خود با کشورهای سراسر اروپا گفتگو می­‌کند چرا که تقاضا برای گاز در این منطقه رو به افزایش است.

ایران، که در ماه اکتبر شاهد تولید ۵۲/۲ میلیون بشکه نفت خام در روز بود، امیدوار است بتواند تولید خود را حتی در سطحی بالاتر افزایش بدهد. علیرغم پیشرفت اندک در گفتگوهای جاری پیرامون توافقنامه هسته‌­ای با آمریکا، با هدف رسیدن به تولید ۵ میلیون بشکه نفت خام در روز، ایران در نظر دارد به افزایش تولید نفت خود ادامه بدهد، ضمن آن که امیدوار است حتی­الامکان در اسرع وقت تولید نفت خود را تا ماه مارس ۲۰۲۲ به ۴ میلیون بشکه در روز برساند. جواد اوجی، وزیر نفت ایران، اظهار داشت او در نظر دارد تا ظرف هشت سال آینده، در بخش انرژی به رقم ۱۴۵ میلیارد دلار سرمایه‌­گزاری داخلی و خارجی دست بیابد.

به دنبال ششمین دور از گفتگوها در ماه ژوئن، در این هفته گفتگوها بین آمریکا و ایران با حضور نمایندگانی از ایران، چین، فرانسه، آلمان، روسیه، و بریتانیا در وین از سر گرفته شد. اما، ایران پافشاری می­نماید که اگر این توافقنامه به نتیجه برسد، آمریکا باید تمام تحریم­‌های اعمال شده در سال ۲۰۱۸ را لغو کند اما ایالات متحده می­خواهد برخی از تحریم­‌های مشخص در مورد حقوق بشر و تروریسم همچنان به قوت خود باقی بمانند. ضمناً، چین حتی با وجود تحریم­های آمریکا که همچنان علیه این کشور نفت خیز به قوت خود باقی است نفت بیشتری را از ایران خریداری می­کند. به دلیل نقض توافقنامه تحریم علیه نفت ایران، چین همچنان در معرض ریسک تلافی­جویانه آمریکا قرار دارد، و به طور میانگین طی سه ماهه اخیر حدود نیم میلیون بشکه نفت از ایران وارد کرده است، که حدود ۶ درصد از واردات نفت خام چین را به خود اختصاص می­دهد. اگر محدودیت­‌های ناشی از بیماری کووید-۱۹ در این کشور کاهش یابد و نیز تقاضا برای نفت افزایش یابد، این رقم ممکنست بیشتر هم بشود.

اما لی، تحلیلگر بازار چین در موسسه گزارشگر اخبار نفت ورتکسا آنالیست توضیح می­دهد: تخفیفات فراوان نفت ایران و ارقام جدید مظنه واردات با تقاضای پالایشگران مستقل در چین پشتیبانی می­شود.

ولی، بایدن رئیس­‌جمهور آمریکا تاکید می­کند بدون آن که به تولید نفت از طرف ایران نیازی وجود داشته باشد، برای پاسخگویی به تقاضای روبه رشد بین‌­المللی مقدار نفت تولید شده در جهان کافی خواهد بود. دولت آمریکا باید هر شش ماه یکبار گزارشی تحلیلی را با بیان این مطلب ارائه کند که آیا بدون رفع تحریم­ها علیه ایران، مقدار تولید جهانی نفت تکافوی تقاضا برای آن را می­‌دهد یا خیر. ولی تاکنون، آمریکا به واردات نفت چین از ایران هیچ واکنشی نشان نداده است که این امر عمدتاً به دلیل نادیده گرفتن آن وضعیت است.

بنابراین به نظر می­رسد ایران زمام اقتصاد نفتی خود را در دست دارد، و دیگر احتمالاً چندان به رسیدن توافق با آمریکا وابسته نیست. تحلیلگران معتقدند ایران ۱۷۰۰۰۰ تن یا ۲/۱ میلیون بشکه نفت خام را در ماه اکتبر صادر کرده است، و در حالی که بهای نفت همچنان در حال افزایش است، کل درآمد حاصل از فروش نفت به ۹۰ مبلیون دلار می­رسد. در ماه­های اوت و سپتامبر نیز ایران ارقام درآمد مشابهی را به دست آورده است و انتظار می­رود در ماه نوامبر هم به همین رقم برسد.

گرچه بسیاری از مسیرهای صادرات نفتی ایران مخفی باقی مانده­اند، اما آن کشور همچنان به صدور مقدار فراوانی نفت به سوریه و نیز ونزوئلا ادامه می­دهد، که آنها نیز به شدت تحت تاثیر تحریم ­های آمریکا قرار دارند و در حال حاضر سطوح بالایی از ناامنی انرژی را تجربه می­کند.

با قرار داشتن در چهارمین جایگاه از لحاظ داشتن بزرگترین ذخایر نفت دنیا، در حالی که انتقال انرژی پاک را در اختیار دارد، ایران امیدوار است بار دیگر به منافع بین­المللی نسبت به نفت خام خود دست پیدا کند. ایران در نقطه اوج تولید خود، حدود ۶ میلیون بشکه نفت خام در روز تولید می­کرد. اما، این رقم تا دهه ۱۹۷۰ محقق نشد، و اگر ایران امیدوار است دوباره به همان سطوح بالا برسد، لازم است در طی دهه آینده به نحوی عمده و بیشتر در آن سرمایه­گذاری کند.

بنابراین، خواه این توافق به ثمر برسد یا خیر، صنعت نفت ایران می­خواهد دوباره به دوران موفق گذشته خود بازگردد. همچنان که روابط این کشور با کشورهای چین و آذربایجان بهبود می­یابد، و به دلیل فقدان شدید امنیت انرژی آنها سطح صادرات به سوریه و ونزوئلا ثابت باقی می­ماند، به نظر می­رسد آمریکا هم تمایل دارد ادغان نماید که جهان نیز نمی­تواند همچنان بدون نفت ایران به حیات خود ادامه بدهد.

منبع:oilprice
مشاهده خبر