این اتفاق نظر وجود دارد که پیش‌بینی اینکه چگونه این جنگ پایان می‌یابد بسیار دشوار شده است. تلاش‌هایی برای آغاز مذاکرات توسط رهبران فرانسه و ترکیه و نیز مذاکراتی توسط صدراعظم جدید آلمان با روسیه و اوکراین صورت گرفته است. اما تاکنون، همه پیشنهادات باامتناع سرسختانه رئیس جمهور ولادیمیر پوتین و خودداری از شرکت در هرگونه مذاکره جدی روبرو شده است. سناریوی وحشتناک‌تری زمانی مطرح است که در آن کشورهای ناتو مستقیماً به طور تصادفی یا با طراحی قبلی وارد درگیری شوند. این احتمال در روز یکشنبه، زمانی که موشک‌های روسی در نواحی غربی اوکراین فرود آمدند، بیشتر قوت گرفت، منطقه‌ای که تاکنون در درگیری‌های ۱۸ روزه صدمه ندیده است و حدود ۱۲ مایل از مرز لهستان فاصله دارد. روسیه در آخر هفته اعلام کرد که ادامه تلاش‌ها برای ارسال تسلیحات از طریق آن منطقه به نیروهای اوکراینی، کاروان‌ها را به «هدف‌های قانونی» مبدل می‌کند، و این اعلام هشداری است که تنها به این دلیل که سلاح‌ها در قلمرو ناتو جمع‌آوری می‌شوند به این معنی نیست که آنها از حمله مصون هستند.

در مصاحبه‌های مقامات ارشد و اروپایی در روزهای اخیر در مورد یک مسئله اتفاق نظر وجود دارد: درست همانطور که در دو هفته گذشته مشخص شد که ارتش عظیم روسیه در طرح تهاجم خود دچار تزلزل شده است، دو یا سه مورد بعدی ممکن است نشان دهند که آیا اوکراین می‌تواند به عنوان یک کشور به حیات خویش ادامه دهد یا خیر و باید برای پایان جنگ مذاکره شود. تاکنون حتی ابتدایی‌ترین پیشرفت ها، مانند ایجاد کریدورهای بشردوستانه ایمن، قابل حصول نبوده است.

و اکنون، چیزی که مقامات را به دردسر می‌اندازد این است که آقای پوتین ممکن است سرعت پیشروی خود را دوچندان کرده و نبرد را فراتر از اوکراین گسترش دهد. مقامات ابراز نگرانی می‌کنند که آقای پوتین ممکن است به دنبال تصرف مولداوی باشد، این کشور یکی از مناطق شوروی سابق  است که هرگز به ناتو نپیوسته و به ویژه آسیب‌پذیر تلقی می‌شود. نگرانی مجددی در مورد گرجستان وجود دارد، که در سال ۲۰۰۸ با روسیه جنگید و امروز به نظر می‌رسد در معرض آزمونی برای درگیری بسیار بزرگتر قرار دارد.

این احتمال وجود دارد که روسیه که از روند کند پیشروی خود در اوکراین عصبانی شده است، از سلاح‌های دیگری همانند سلاح‌های شیمیایی، بیولوژیکی، هسته‌ای و سایبری در جنگ استفاده کند. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور آمریکا گفت که روسیه در صورت استفاده از تسلیحات شیمیایی، متحمل «عواقب شدید» خواهد شد، بدون اینکه مشخص کند این سلاح‌ها چه هستند. او این سوال که آمریکا چه واکنشی نشان خواهد داد، را نادیده گرفت. او تاکنون گفته است که تنها چیزی که آمریکا و متحدانش را مستقیماً وارد جنگ می‌کند، حمله به کشورهای ناتو است. کاخ سفید و متحدانش بی سر و صدا در حال آمادگی برای  واکنش در برابر یک سری از تشدیدها، از جمله حملات سایبری بزرگ به مؤسسات مالی آمریکا و استفاده از سلاح هسته‌ای تاکتیکی یا «میدان جنگ» توسط آقای روسیه است.

حتی در شرایطی که اوکراینی ها برای تسلیحات تهاجمی بیشتر و مداخله آمریکا التماس می‌کنند، آقای بایدن به عزم خود مبنی بر اینکه مستقیماً با نیروهای یک ابرقدرت مجهز به سلاح هسته‌ای درگیر نخواهد شد، وفادار مانده است.

دیپلماسی: رمزگشایی خط پایانی پوتین

اوایل هفته گذشته این امید وجود داشت که یک مذاکره واقعی آغاز خواهد شد که می‌تواند کریدورهای بشردوستانه را برای اوکراینی‌ها ایجاد کند تا از وحشت گلوله باران شدید و حملات موشکی در امان باشند و شاید این توافقات به مذاکرات صلح منجر شود. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین و یکی از افراد مورد اعتماد آقای پوتین، گفت که اوکراین قانون اساسی خود را تغییر دهد تا به جای پیوستن به ناتو، نوعی “بی‌طرفی” را بپذیرد. همچنین این کشور باید بپذیرد که مناطق جدایی طلب دونتسک و لوگانسک کشورهای مستقلی هستند و کریمه بخشی از روسیه است. تنها در صورت پذیرش این شرط‌ها، حملات نظامی “سریعا” متوقف می‌شود. در مصاحبه با ABC روز بعد، ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین، به‌طور شگفت‌انگیزی این ایده را پذیرفت. او گفت که از پیوستن به ناتو “منصرف شده” و گفت واضح است که ائتلاف غربی “آماده پذیرش اوکراین نیست”. اما وی نگفت که می‌تواند جداسازی بخشی از کشور را بپذیرد، اما گفت که «ما می‌توانیم درباره چگونگی ادامه زندگی در این سرزمین‌ها بحث کنیم.»

اما مشخص نیست که آیا خود آقای پوتین این معامله را انجام خواهد داد یا خیر. گفتگوهای جداگانه بین رهبر روسیه و امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، همگی موضوعات یکسانی را مبنی بر اتمام جنگ لحاظ نمودند. گزارش دولت فرانسه از تماس روز شنبه مکرون و شولز با پوتین، ” عدم صداقت پوتین را ناامیدکننده خواند: او مصمم به ادامه جنگ است.” وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، گفت که هیچ مدرکی از مکالمات تاکنون وجود ندارد که نشان دهد آقای پوتین مسیر خود را تغییر داده است. او همچنان “به قصد نابودی اوکراین” این جنگ را ادامه می دهد.

هر یک از این رهبران قبل و بعد از گفتگو با پوتین با آقای زلنسکی نیز صحبت کردند. ایالات متحده تا حدودی فاصله خود را حفظ نموده است – تا حدی به این دلیل که هیچ مقام ارشد روسیه با همتایان آمریکایی خود ارتباط برقرار نخواهد کرد، از جمله گفتگوهایی که در آستانه جنگ معمول است.

مقامات آمریکایی و اروپایی می‌گویند خوشبینانه‌ترین حالت این است که آقای پوتین به این نتیجه برسد که باید اهداف خود را در مواجهه با تحریم‌های اقتصادی کاهش دهد – به ویژه فلج شدن بانک مرکزی روسیه و چشم انداز اینکه این کشور به سرعت از تعهدات خود چشم پوشی کند. با این حال، اگر آقای زلنسکی واقعاً با آقای پوتین به توافق برسد، می‌تواند به یک تصمیم سخت برای ایالات متحده منجر شود: اقدام یا عدم اقدام برای لغو هر یک از تحریم‌هایی که با کشورهای جهان هماهنگ کرده است؟

گزینه بدتر: جنگ طولانی و طاقت فرسا

علیرغم مشکلات لجستیکی ارتش، به نظر می‌رسد آقای پوتین قصد تشدید مبارزات خود و محاصره کی‌یف پایتخت اوکراین ، خارکف، دومین شهر بزرگ این کشور؛ و دیگر مراکز شهری اوکراین را دارد. مقامات ارشد پنتاگون و مقامات اطلاعاتی ایالات متحده گفتند، حتی در حالی که آقای پوتین به استراتژی خود برای تسلیم کردن کی‌یف ادامه دهد، نیروهای هوایی و زمینی روسیه در حال مقابله با اوکراینی‌هایی هستند که انگیزه جنگ دارند. در حقیقت، حتی زمانی که روسیه حملات توپخانه‌ای، موشکی و بمباران خود را در روز یکشنبه آغاز کرد، نیروهای روسیه و اوکراین برای نبردی سنگین درکی‌یف در حال آرایش نظامی بودند.

آقای پوتین در درگیری‌های گذشته در سوریه و چچن نشان داده است که نه تنها برای بمباران مناطق پرجمعیت بلکه برای استفاده از تلفات غیرنظامیان به عنوان اهرمی علیه دشمنانش استفاده می‌نماید. مقامات ارشد ایالات متحده گفتند که در هفته‌های آتی شاهد یک جنگ طولانی با هزاران تلفات از هر دو طرف و همچنین در میان تقریباً ۱.۵ میلیون شهروند باقی مانده در شهر خواهیم بود. نیروهای روسیه و اوکراین اکنون درگیر جنگ خیابانی شدید در شهرهای حومه پایتخت هستند. تعداد نیروهای روسیه بسیار بیشتر از ارتش اوکراین است، اما اوکراینی‌ها با موشک‌های ضد تانک جاولین که توسط ناتو و ایالات متحده تامین می‌شود، مجهز شده‌اند. در حالی که روسیه اهداف حمله نظامی خود را گسترش داد و بحران انسانی در ماریوپل و دیگر شهرها عمیق‌تر شده است، مذاکره‌کنندگان هر دو طرف دوباره با هم دیدار کردند. اما حتی ابتدایی‌ترین پیشرفت به سمت دیپلماسی نیز دور از دسترس است.

یکی دیگر از مقامات ارشد آمریکایی که به شرط ناشناس ماندن در مورد ارزیابی‌های اطلاعاتی محرمانه صحبت می‌کرد، گفت که محاصره کی‌یف توسط نیروهای روسی دو هفته طول می‌کشد و سپس حداقل یک ماه دیگر برای تصرف آن زمان لازم است. این امر مستلزم بمباران بی‌امان و هفته ها یا ماه ها درگیری‌های خیابانی خانه به خانه است. دریاسالار بازنشسته جیمز جی استاوریدیس، فرمانده ارشد سابق متحدین در اروپا، گفت: «روس‌ها بهای بالایی خواهند داد. او افزود که این هزینه بالا می‌تواند باعث شود که آقای پوتین شهر را با هجوم موشک، توپ و بمب ویران کند – ادامه جنایات جنگی برخلاف جنایات جنگی که در قرن بیست و یکم دیده‌ایم».

لغو طرح الف و تجزیه کشور

حمله روسیه تاکنون نتوانسته است هیچ کدام از اهداف اولیه آقای پوتین را محقق نماید. اما در میدان جنگ، او به برخی از اهداف بیشتر از دیگران نزدیک است. به جز کی‌یف، شهرهای شمالی خارکف، چرنیهف و سومی در محاصره هستند یا تقریباً اینطور به نظر می‌رسید، و همچنان در زیر گلوله باران سنگین روسیه قرار دارند. پیشروی در شرق و جنوب، در حالی که کند است، اما یک سیرثابتی را در پیش گرفته است. اما این موضوع همچنین نشان می‌دهد که اوکراین تجزیه شده چگونه می‌تواند باشد. نیروهای روسی همچنان ماریوپل را تحت محاصره و بمباران قرار می‌دهند، اما قرار است محاصره این شهر بندری جنوبی و به همراه آن، یک پل زمینی از کریمه در جنوب تا منطقه دونباس در شرق را ایجاد کند که از سال ۲۰۱۴ توسط جدایی‌طلبان تحت حمایت روسیه کنترل شده است و اگر روسیه بتواند اودسا، یک شهر بندری مهم در دریای سیاه، و شاید سواحل باقی مانده اوکراین در جنوب شرقی را تصرف نماید، اوکراین را از دسترسی اصلی به دریا محروم خواهد کرد.

مقامات ارشد پنتاگون گفتند که مسئله کلیدی در حال حاضر حفظ فشار شدید بر روسیه است به این امید که آقای پوتین خسارات وارده به این کشور را کاهش دهد و به جنوب و شرق روسی زبان اوکراین بسنده کند. با این حال، حملات روسیه در غرب اوکراین در دو روز گذشته نشان دهنده عزم راسخ آقای پوتین برای کنترل کل کشور است که از کی‌یف شروع می‌شود. هنوز مشخص نیست که او چگونه نیروهایی را برای اشغال این منطقه پیدا می‌کند، که می‌تواند به یک جنگ چریکی خونین و چند ساله در اینجا منجر شود. آقای استاوریدیس با اشاره به نتایج جنگ های بالکان در دهه ۱۹۹۰ به عنوان یک الگو گفت: «متاسفانه احتمال دارد پایان بازی، تجزیه اوکراین باشد. پوتین جنوب شرق کشور را می‌گیرد و روس ها به آنجا می‌روند. بقیه ساکنین که اکثراً اوکراینی هستند، به عنوان یک کشور مستقل به زندگی خویش ادامه می‌دهند.»

بدترین سناریو: تشدید

اکنون این ترس وجود دارد که جنگ گسترش یابد. هر چه جنگ بیشتر به سمت غرب گسترش یابد، احتمال فرود یک موشک اشتباهی در قلمرو ناتو یا سقوط هواپیمای ناتو توسط روس‌ها بیشتر می شود. آقای پوتین قبلاً علیه مخالفان سیاسی و فراریان، از سلاح شیمیایی استفاده کرده است و ممکن است دوباره تمایل به این کار داشته باشد. استفاده از تسلیحات هسته‌ای میدان نبرد از آستانه عبور می‌کند، که اکثر مقامات آمریکایی معتقدند که حتی آقای پوتین نیز این کار را انجام نمی‌دهد مگر اینکه معتقد باشد که با نیاز به خروج نیروهایش مواجه است. اما مقامات می‌گویند که احتمال انفجار هسته ای در دو هفته گذشته بیشتر از سال‌ها مورد بحث قرار گرفته است. در نهایت، احتمال حملات سایبری وجود دارد که تاکنون به طرز عجیبی در درگیری نهفته شده است. این حملات ممکن است موثرترین راه آقای پوتین برای انتقام از ایالات متحده برای آسیب شدید به اقتصاد روسیه باشند. تاکنون هیچ یک از رویه‌هایی که خلبانان آمریکایی و روسی بر فراز سوریه به کار می‌برند، برای جلوگیری از درگیری تصادفی وجود ندارد. پوتین دو بار توانایی‌های هسته‌ای‌اش را به رخ جهانیان کشانده است و خاطرنشان می‌سازد که اگر درگیری برطبق میل او پیش نرود، او سلاح‌های بسیار بزرگ‌تر و بسیار ترسناک‌تری دارد که می‌تواند وارد جنگ نماید.

منبع:nytimes
مشاهده خبر